Cymharu Opsiynau Pecynnu Llaeth ar gyfer Ysgolion Cynradd Sir Benfro

Crynodeb

Deilliodd yr ymchwil a grynhoir yn yr astudiaeth achos hon o ddymuniad nifer o ysgolion yn Sir Benfro i symud o blastig tuag at ddeunyddiau eraill ar gyfer cyflenwi llaeth i blant ysgol gynradd yn ddyddiol.

Archwiliwyd yr effaith amgylcheddol yn nhermau allyriadau nwyon tŷ gwydr (NTG) a’r costau sy’n gysylltiedig â’r amrywiol ddeunyddiau a ddefnyddir i bacio llaeth. Roedd y rhain yn cynnwys:

• poteli plastig (y fformat pacio presennol a ddefnyddiwyd fel gwaelodlin);
• poteli gwydr fel dewis amgen; a
• pergalau fel dewis amgen (storio llaeth mewn swmp mewn cynhwysydd sy’n ffitio mewn peiriant cyflenwi wedi’i oeri).

Dangosodd yr ymchwil fod poteli gwydr a phergalau yn costio llai fesul dogn o laeth na’r opsiwn plastig, ac mai pergalau sy’n cynnig yr opsiwn mwyaf cost-effeithiol.

At hynny, canfu’r ymchwil mai pergalau sydd â’r allyriadau NTG isaf fesul dogn, yna’r botel blastig ac wedyn y botel wydr. Dangoswyd bod effaith amgylcheddol poteli gwydr yn cael ei ddylanwadu arni’n drwm gan allyriadau NTG cludo’r nwyddau. Roedd y pellteroedd o’r fferm i’r safle potelu ac o’r safle potelu i’r ysgol yn llawer mwy na’r gadwyn gyflenwi leol o boteli plastig a phergalau.

I ddeall mwy am effaith cludiant, modelwyd senario ar gyfer poteli gwydr gyda’r un gadwyn gyflenwi leol â photeli plastig a phergalau. Dangosodd hyn, pe byddai cadwyni cyflenwi lleol yn gallu darparu poteli gwydr, byddai effaith amgylcheddol y fformat deunydd pacio hwn yn llawer llai. Roedd hyn yn parhau i fod ychydig yn uwch na phergalau, ond yn sylweddol is na photeli plastig.

Er bod y data a’r tybiaethau wedi’u seilio ar brofiadau’r ddwy ysgol, maent wedi cael eu haddasu i fod yn fwy cyffredinol pan fo’n bosibl. Fel y nodwyd uchod, un o yrwyr allweddol y canlyniadau yw agosrwydd y gadwyn gyflenwi llaeth. Pan fo’r gadwyn gyflenwi yn sylweddol wahanol i’r hyn a geir yn yr astudiaeth achos hon, mae’n debygol y bydd y canlyniadau, ac felly’r casgliadau, yn wahanol hefyd.