Adnoddau

Mae amcangyfrif o 80% o ôl-troed carbon GIG Cymru yn gysylltiedig yn uniongyrchol â’r nwyddau a’r gwasanaethau mae’r sefydliad yn eu prynu. Fel rhan o ymgyrch i wyro’r GIG tuag at arferion defnyddio mwy cynaliadwy, a lleihau carbon a gwastraff, mae’n hanfodol bod eitemau fel cadeiriau olwyn yn cael eu cynnal a’u cadw a’u defnyddio i’w llawn botensial.

Yn 2018, dechreuodd Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda archwilio ffyrdd o arbed arian ac adnoddau, gyda phwyslais ar ganfod ble gellid ailddefnyddio offer yn hytrach na’i ddisodli.

Mae’r ddogfen ganllaw hon yn cefnogi uchelgais Llywodraeth Cymru i wireddu economi gylchol i Gymru.

Mae Cyfoeth Naturiol Cymru (CNC) yn bwriadu caffael gwerth £9 miliwn o goed ifanc i’w plannu yng Nghymru. Maent yn awyddus i arddel dull cynaliadwy a helpu i gyflawni nodau polisïau cyhoeddus. Mae’r rhain yn cynnwys nodau Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru), Ffyniant i Bawb: Cymru Carbon Isel a’r uchelgeisiau a gyflwynir yn y strategaeth Mwy nag Ailgylchu: Strategaeth i wneud economi gylchol Cymru yn realiti.

Mae’r ddogfen ganllaw hon yn cefnogi uchelgais Llywodraeth Cymru i wireddu economi gylchol i Gymru.

Mae Llywodraeth Cymru wedi gosod targed datgarboneiddio uchelgeisiol – i leihau allyriadau gan o leiaf 45% erbyn 2030. I gyflawni hyn, mae targed wedi’i osod hefyd i sector cyhoeddus Cymru fod yn garbon niwtral erbyn 2030. Mae’r ddogfen hon wedi’i dylunio i helpu sefydliadau’r sector cyhoeddus ymwreiddio cynaliadwyedd yn eu prosesau caffael a dewis deunyddiau carbon isel. Mae’n cynnig cyngor ymarferol a dolenni at adnoddau i’w defnyddio – ar gyfer unrhyw un sy’n dylanwadu ar benderfyniadau gwariant – i oresgyn rhwystrau canfyddiadol i gaffael nwyddau cynaliadwy, gan ganolbwyntio ar gynnwys wedi’i ailddefnyddio, ei ailgynhyrchu a’i ailgylchu.

Paratowyd y ddogfen hon ar gyfer timau caffael, uwch reolwyr, gwasanaethau caffael, rheolwyr cyfleusterau a gweithredol, aelodau etholedig a thimau gwastraff llywodraeth genedlaethol a lleol, iechyd, addysg, y gwasanaethau brys a chyrff eraill yn y sector cyhoeddus. Mae’n cynnig gwybodaeth sylfaenol y gall cyrff cyhoeddus yng Nghymru ei ddefnyddio ar gyfer mynd i’r afael ag effaith amgylcheddol plastig.

Crynodeb

Mae effeithiau amgylcheddol yn gynyddol bwysig wrth gaffael gwasanaethau llaeth mewn ysgolion a rhaid eu hystyried ynghyd â chost y contract a meini prawf caffael eraill.

Cynhaliwyd yr astudiaeth hon er mwyn darparu data cyfredol i Lywodraeth Cymru a WRAP Cymru ar gyfansoddiad gwastraff   masnachol a diwydiannol (commercial and industrial/C&I) gweddilliol cymysg yng Nghymru. Y prif amcan oedd amcangyfrif y gyfran o'r gwastraff gweddilliol a gynhyrchir yng Nghymru y gellid ei osgoi trwy ailgylchu neu gompostio.

Deilliodd yr ymchwil a grynhoir yn yr astudiaeth achos hon o ddymuniad nifer o ysgolion yn Sir Benfro i symud o blastig tuag at ddeunyddiau eraill ar gyfer cyflenwi llaeth i blant ysgol gynradd yn ddyddiol.

Mewn partneriaeth â WRAP Cymru, aeth y GCC i’r afael â phroses o reoli’r effeithiau cynaliadwyedd sy’n gysylltiedig â fframwaith gwasanaethau bwyd newydd, a dangos eu hymroddiad i gyflawni’r nodau Llesiant.

Yn ystod 2017, aeth Cyngor Dinas a Sir Abertawe ati i gynnal rhaglen gweithio’n ystwyth, a fydd yn y pen draw yn symud 1,400 o weithwyr sydd wedi’u lleoli yng Nghanolfan Ddinesig Abertawe o swyddfeydd unigol traddodiadol i amgylchedd gweithio’n hyblyg.

Mae Llywodraeth Cymru yn gweinyddu gofynion deddfwriaethol ar gyfer diogelu’r amgylchedd ar draws Cymru, felly pan gynigiodd WRAP gyngor iddi er mwyn asesu a gwella’i systemau ei hun, roedd Llywodraeth Cymru yn awyddus i fanteisio ar y cymorth.